ဟန္႕ရာကတန္႕ တန္႕ရာကတံုးသြားတတ္တယ္

 စာနယ္ဇင္း က်င့္၀တ္ေတြ ေရးခဲ့သလို၊ ဘေလာ့ဂါ က်င့္၀တ္ဆိုၿပီး ေရးပါဦးခင္ဗ်။ အခုဘေလာ့ေတြ သိပ္မ်ားလာၿပီး တခ်ဳိ႕က မဟုတ္မဟတ္ေတြခ်ည့္ ေရးေနၾကတယ္။” လူငယ္စာနယ္ဇင္းသမားေလး တစ္စုေရာက္လာၿပီး ေျပာလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္း က်င့္၀တ္ေတြအေၾကာင္း အၿမဲလိုလို ေရးေနရတာေၾကာင့္ ခုလိုေျပာလုိက္တာပါ၊ အင္တာနက္ ၀ဘ္ဆုိက္ေတြ ဘေလာ့ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ ဖတ္ရႈေနသူျဖစ္ေတာ့ သူတို႔ေျပာသလို ဘေလာ့ေတြ ေသာင္းခ်ီရွိေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း မဖြယ္မ၇ာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို ညစ္ညမ္းတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

လူထုဂ်ာနယ္လစ္ေတြ

      ဘေလာ့ဆိုတာေတြ ေပၚေပါက္လာတာ သိပ္မၾကာလွေသးပါဘူး။ ကြန္ျပဴတာသံုးနုိင္သူတုိင္း ကိုယ္ပိုင္ဘေလာ့ေတြ လုပ္လို႔ရတာေၾကာင့္ အခ်ိန္ေပးနုိင္သူတုိင္း ၀ါသနာသူတုိင္း ဘယ္သူမဆို လုပ္နုိင္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေလးေတြက အမ်ားဆံုးလုပ္ၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕က သတင္းေတြ ဖလွယ္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က ေဖ်ာ္ေျဖေရးအတြက္၊ တခ်ဳိ႕က ပညာေရးအတြက္ လုပ္ၾကတယ္။ လူတုိင္းလုပ္လို႔ ရတာေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္တဲ့ ဘေလာ့ဂ္ေတြကို တခ်ဳိ႕က “လူထုဂ်ာနယ္လစ္”(citizen jourmalist)လို႔ အမည္ တပ္ေပးၾကတယ္။ စစခ်င္းေတာ့ အေပ်ာ္လုပ္ၾကတာပါ။ လုပ္ရင္း လုပ္ရင္းနဲ႔ ေနာက္ေတာ့ တကယ္ ၀ါသနာပါသြားၿပီး။ တကယ္ကို ပံုမွန္ဘေလာ့ေတြ ေထာင္ၿပီး သတင္းအလုပ္လုပ္တဲ့ ဘေလာ့ဂါေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။

ရင္ဖြင့္တဲ့ေနရာ

         ဘေလာ့ဂါေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ လူငယ္ေလးေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က သတင္းအလုပ္ကို ၀ါသနာပါလို႔ လုပ္ၾကတာ။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ကိုယ့္ရင္ထဲမွာ မ်ဳိသိပ္ထားရတာေတြကို ဖြင့္ထုတ္ပစ္လုိက္ခ်င္လို႔ လုပ္ၾကတာ။ ဒီလို ရင္ဖြင့္ခ်င္သူေတြက အမ်ားစုပါ။ လူငယ္ေလးေတြဆိုေတာ့ ရင္ထဲရွိတာေတြ ဖြင့္ထုတ္ရင္းနဲ႔ မေတာ္မသင့္တာေတြ ေျပာမိေရးမိၾကေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တမင္တကာကို မဟုတ္မဟတ္ မေတာ္မေလ်ာ္ေတြ လုပ္သူတခ်ဳိ႕လည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ဘေလာ့ေတြထဲမွာ သိပ္အမ်ားႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အမ်ားစုကေတာ့ လူငယ္ေလးေတြ အေပ်ာ္တမ္းလုပ္ၾကတာေတြမို႔ သင့္မသင့္ ေတာ္မေတာ္၊ တင့္တယ္၏။ မတင့္တယ္၏ မစဥ္းစားတတ္လို႔ မေလ်ာ္မကန္ ျဖစ္ေနတာေတြသာျဖစ္ပါတယ္။ ဘေလာ့တို႔ အင္တာနက္တို႔ ဆိုတာေတြကို စၿပီး သံုးနုိင္က်တာ ဘာမွ မၾကာေသးပါဘူး။ ဒီေတာ့ လူငယ္ေလးေတြအဖို႔ ကစားစရာအရုပ္ရသလို ေဆာ့လို႔ ကစားလို႔ အားမရနုိင္ေအာင္ ျဖစ္ၾကတာ သဘာ၀က်ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အျပင္မွာ ေျပာလို႔မရတဲ့ စကားမ်ဳိးေတြကို ဘေလာ့ေတြထဲမွာ စိတ္ရွိလက္ရွိ ေျပာထည့္လို႔ ရနုိင္တယ္ဆိုတာကလည္း လူငယ္တို႔ရဲ႕ အႀကိဳက္ျဖစ္ေန တယ္ေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘေလာ့ဂါေတြ မ်ားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

စမ္းသပ္မွေတြ႔ရွိတယ္

       ကြန္ပ်ဴတာ အင္တာနက္ဆိုတာကလည္း ကစားစရာ အသစ္အဆန္း၊ ဘေလာ့ဂါေတြ အမ်ားစုကလည္း လူငယ္ေလးေတြ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ က်င့္၀တ္ေတြ ဘာေတြေျပာၿပီး မ“ဟန္႔”ခ်င္ပါဘူး။ လူငယ္ေလးေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရင္ဖြင့္ေစခ်င္တယ္။ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ ရင္ဖြင့္တာက ဘီယာဆုိင္လို၊ နုိက္ကလပ္လို ေနရာမ်ဳိးေတြသြား ရင္ဖြင့္တာထက္ေတာင္ ပိုၿပီး အႏၱရာယ္ကင္းပါတယ္။ လူႀကီးေတြက “ဟန္႔”ရင္ လူငယ္ေတြရဲ႕ တက္ေနတဲ့ အရွိန္ေတြ “တန္႔”သြားတတ္တယ္။ “တန္႔”ရာကေန တစ္ဆင့္တက္ေတာ့ “တံုး”သြားပါေရာ။ ဒီေတာ့ ဘယ္ေကာင္းေတာ့မွာလဲ။ လူငယ္ေတြ အညြန္႔တံုးသြားခ်င္းဆိုတာ တုိင္းျပည္ရဲ႕ တုိးတက္ထြန္းကားမႈ အဆံုးတုိင္သြားခ်င္းပဲ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အသစ္အဆန္းကို စမ္းသပ္ေနၾကတဲ့ လူငယ္ေတြကို တားဆီးခ်ဳပ္ခ်ယ္ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ စမ္းသပ္မွ ေတြ႔နုိင္တယ္။ ဘာမွ မစမ္းသပ္ရင္ ဘာမွ မေတြ႔နုိင္ဘူး။ ဘာမွ မေတြ႔ရင္ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး တိုးတက္မွာလဲ။

မရွိမျဖစ္အာနဲ႔ဒီ

      တိုင္းျပည္ထြန္းကားတိုးတက္ဖို႔ဆိုရင္ အသစ္အဆန္းေတြ စမ္းသပ္ရွာေဖြေနဖို႔ လူငယ္ေတြကို အားေပးရပါမယ္။ လိုအပ္တာေတြကိုလည္း ျဖည့္ဆည္းေပးရပါမယ္။ ထြန္းကားတိုးတက္တဲ့ နုိင္ငံတုိင္းမွာ သုေတသနနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး (Research and Development)လုပ္ငန္းကို အစိုးရေတြက လုပ္ကိုင္ရံုသာမက၊ စီးပြား လုပ္ငန္းႀကီးတိုင္းမွာလည္း “R&D”ဆိုတဲ့ ဌာနေတြကို ေငြေၾကးအမ်ားႀကီး အကုန္အက်ခံၿပီး လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။ စာသင္ႏွစ္ တစ္ႏွစ္ၿပီးဆံုးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ကုမၸဏီႀကီးေတြက တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတြမွာသြားၿပီး ထူးခၽြန္ထက္ျမက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို မက္လံုး အမ်ဳိးမ်ဳိးေပးၿပီး စည္းရံုးေခၚယူေလ့ ရွိပါတယ္။ လူငယ္ေတြရဲ႕ အစြမ္းအစကို ယံုၾကည္အားထားတဲ့ သေဘာျဖစ္တယ္။

​ယံုၾကည္မႈအေရးႀကီးဆံုး

       ကိုယ့္ကို ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာနဲ႔ တာ၀န္တစ္ခုခု ေပးအပ္တယ္ဆိုရင္၊ ကိုယ့္ဘက္ကလည္း တာ၀န္ေက်ေအာင္ မျဖစ္မေန ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ျပခ်င္တတ္တာဟာ လူ႔သဘာ၀ျဖစ္တယ္။ “ယံုၾကည္မႈ”ဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ အင္မတန္အေရးပါတဲ့ အရာတစ္ခုျဖစ္တယ္။ လူတစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ယံုၾကည္မႈ အျပန္အလွန္ရွိမွ ခင္မင္ရင္းႏွီးတဲ့ ဆက္ဆံမႈ ရွိနိုင္တယ္။ နုိင္ငံတစ္နုိင္ငံနဲ႔ တစ္နုိင္ငံ၊ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိးနဲ႔ တစ္မ်ဳိးလည္း အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မႈ ရွိၾကပါမွ ခ်စ္ၾကည္ၿငိမ္းခ်င္းစြာ ယွဥ္တြဲေနထုိင္လို႔ ရနုိင္တယ္။ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦးၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္ယြင္းသြားၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္မႈကို ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ တည္ေဆာက္လို႔ မရနုိင္ပါဘူး။

လူငယ့္စြမ္းအားသစ္က

        နုိင္ငံတစ္ခု တုိးတက္ ထြန္းကားေအာင္ တည္ေထာင္ဖို႔ လူငယ္ေတြရဲ႕ စြမ္းအားဟာ အဓိက က်ပါတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူငယ္ေတြမွာမွ ထက္သန္တဲ့ အားမာန္ေတြ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ခုေခတ္လို နည္းပညာေတြ တစ္ဟုန္ထိုး တိုးတက္ေနတဲ့ေခတ္ကို လူငယ္ေတြမွပဲ အမွီလုိက္နုိင္မွာျဖစ္တယ္။ လူႀကီးဆိုတာက စိတ္သြားတုိင္းကိုယ္ပါနိုင္ေတာ့တာ မဟုတ္ဘူး။ အသစ္အဆန္းေတြ ရွာေဖြစမ္းသပ္တဲ့ အလုပ္မ်ဳိးေတြကို လူငယ္ေတြပဲ ေရွ႕ကဦးေဆာင္ လုပ္ကိုင္ၾကပါေစ။ မတားပါနဲ႔။ မဟန္႔ပါနဲ႔။ ပိတ္ပင္တားဆီး မလုပ္ပါနဲ႔။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုတာ အထက္က ေျပာခဲ့သလိုပဲ“ဟန္႔”ရာက “တန္႔” “တန္႔”ရာက “တံုး”သြား တတ္လို႔ပါ။

လူထုစိန္၀င္း

(၁၇၊ ၆၊ ၂၀၀၉- လူထုရနံ႔ စာစုမ်ားမွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။)